Ene inkete so 5000 djins
Li Rantoele,  97,
Ene inkete so 5000 djins…

…po sawè cwè et kesse so leu cnoxhance do walon. Et leu-z agrè po nosse divant-prumî lingaedje.

Nos esténs ratindant li Ptit Louwis, avou ses tchafiaedjes, po-z atchiver nosse gazete, li 5 di måss å matén. Mins pont di Ptit Louwis. Il est, pareti, evoye a Tokio po ritni des plaeces po les Djeus Olimpikes.

C’ est adon k’ ariva èn emile da Mimile (sins biesse djeu d’ mot) avou ene novele estrordinaire.

Li Ministere mete des çanses…

…po-z awè des chifes sol pratike do walon.[1]

Cwand dji lijha les documints oficirs k’ estént atelés al mailete, dji fouri a bon reyusse. On martchî publik, tot çou k’ i gn a d’ pus dins les regues, po-z awè des ingredyints a mete dissu l’ tåve cwand serè d’ kession d’ adjinçner ene politike linwistike di raprindaedje do lingaedje di nos tåyes, tayons et ratayons.

62.000 uros po fé l’ bouye.

Mins ké bouye ?

Aler trover 5000 djins, sipårdous totavå l’ Walonreye, apus ki dins l’ kiminålté tîxhon-cåzante. Paski pocwè ? Bén paski l’ buddjet vént del Kiminålté Walonreye-Brussele, et k’ ça n’ lyi compete nén çou ki s’ passe après Neyåw.

Et Brussele, dabôrd ?

Bén nonna, li lingaedje edodjinne di Brussele (li tîxhwès do Braibant) n’ a nén l’ air di dveur esse situdyî. Tén, la rén ! Bén åy ! Ci sereut ddja drole ki ç’ fouxhe des Walons ki s’ divrént ocuper di disfinde on lingaedje k’ est a 99 åcint e l’ Flande ! Valmy Féaux m’ a-st on djoû espliké kimint k’ il aveut dvou esse ristitchî dins l’ djivêye des « lingaedjes edodjinnes del Kiminålté francesse di Beldjike », come ele si loméve co do trevén do decret di 1990.

Ene bouye po kî ?

Come di djusse, pa ene soce ki c’ est s’ mestî di fé des ploncaedjes. Po esse riçuvåve, ele divrè awè fwait al boune deus sfwaitès inketes, nén comierçåles, dins les troes dierinnès anêyes (2018 a 2020). Et des inketes k’ ont toutchî dipus d’ 1000 respondants. Et prezinter totes ses djins, avou leus diplomes, eyet leus mwaissès rcwerances tins des deus dierinnès anêyes. I fåt co k’ onk des mimbes di l’ ekipe åye deus ans d’ apriyesse dins les inketes, k’ onk soeye cwålifyî po les carculaedjes estatistikes et k’ onk åye on diplome d’ univ dins ene syince uminne (li djivêye est dins l’ dossî).

Ci n’ est nén del pitite bire. Ça waerantixh ki les çanses ni seront nén furlés a målvåt.

Cwè dmander azès respondants ?

Les respondants djåzèt i walon ? Oudon-bén, el comprindèt i sins l’ cåzer ?

Asteme, cial ! I n’ est nén d’ kession d’ elzî fé passer èn egzamin po vey si çou k’ i deynut, c’ est l’ veur. (Kimint dit-st on «chèvre» ? Savoz repeter cénk côps d’ rote « on tchet schoircî tchait del schåle » ? Sårîz lére èn årtike del Rantoele-gazete et nos dire çou k' gn a dvins ?)

Nonna. On prind leu dclåråcion come des aidants sol mwin.

Adon-pwis : cwand djåzèt i walon ? Si sovint k’ ça ? Avou kî ? Pocwè fé ?

Vont i a des fiesses e walon, a des teyåtes ? Lijhèt i do walon sol Daegntoele ? Sicrire do walon so des copinreyes éndjolikes ?

Si on saye di raprinde li walon oficirmint, kimint fé, sorlon zels ? Avou kénès usteyes ?

Po les cis ki n’ diviznut nén walon : pocwè nel cåzèt i nén ? Serént i interessés d’ el raprinde ? Cwè çk’ i lzî fåreut po çoula ?

Li walon a-t i on rapoirt avou l’ idintité walone ?

Po cwand ?

Les addjudikeus divront rimete leu-z ofe pol 8 d’ avri 2021, a nonne (doze eures).

Li wangnant serè relî sorlon troes muzras [critères] :

(1) li sôre di metodes k’ i va mete e-n ouve, contant po 50 åcint;
(2) li pris, contant po 30 åcint, veyanmint ki l’ martchî est aviré a 62.000 uros + 25 åcint d’ TVR, çou ki fwait 72.020 uros;
(3) l’ aeura, po 20 åcint. Li termene possibe po fé l’ ovraedje est di 12 moes. On wangne des tchances si on l’ pout fé so moens di tins k’ çoula. Mins asteme ! Si on est tårdou eneviè l’ calindrî k' on aveut dné, on pout esse gadjî (diveur payî des amindes).
Note Wikisourd

sicrît li 6 di måss; gn a kékès radjoutes ciddé eneviè l' tecse so papî

Pî-notes

  1. Nos djhans «walon» paski c’ est l’ mwaisse lingaedje edodjinne del Walonreye (75 åcint del sitindêye). Mins come di djusse, l’ inkete va rascovri ossu les ôtes sifwaits lingaedjes : picård, gåmès, lussimbordjwès et tchampnwès.