1. A.L.R.[3], vocial les djhêyes di l' Esplicant Live.
2. Nos l' avans rashiou dins vosse lingaedje, po vozôtes li coprinde åjheymint.
3. Nos vs alans conter li pus bele des paskeyes di totes les cenes ki sont dins l' Alcoran, ene istwere ki vos n' croerîz nén.
4. « Savoz bén, nosse pere, dijha-t i Djôzef on bea djoû. Vola bén k' dj' a veyou dins on sondje onze sitoeles, et l' solea, eyet l' bele, k' estént ki m' adorént. »
5. « Mon Diu, todi, m' fi ! dijha-t i l' Djåcob, waitîz a vos di n' vos è nén vanter divant vos frés, todi; i serént capåbes di sondjî a må. Li Diåle n' a pont d' bon toû e s' capotene. »
6. « Vola bén k' el Bon Diu vos a relî po vos mostrer li sinifiance des sondjes; I serè todi padrî vos, et fé åtoû d' vos, et sotni li måjhnêye da Djåcob come dinltins il aveut sotnou nos tayons, Abråm et Izåk, paski l' Bon Diu voet clair dins totafwait. »
7. Loukîz, vos ki vout aprinde åk, come li spoûle da Djôzef mostere bén k' el Bon Diu poite bén s' no.
8. Ça fwait k' on bea djoû, les frés berdelént inte di zels: « Nosse pa n' end a k' pol Djôzef, et po s' fré, li Bindjamin et s' ni nos aconte-t i cåzu nén, et n' nos rén dner, cobén k' dj' estans a nozôtes dipus k' zels deus. Po dire li veur, nosse pa ere: i n' est nén dins l' bon.
9. C' est d' touwer l' Djôzef, dabôrd, udonbén l' evoyî lon erî, po k' nosse pere voeye ki nos estans la ossu. Après, nos n' årans k' a fé l' tcharité po nos fé pardoner nosse petchî. »
10. Adon, gn a onk des frés ki potche divant zels et lzî dire: « Nel touwez nén. Hinez lu djus dins on pousse, si vos vs vloz mete cwite di lu a tote foice. Ci sereut bén l' diåle k' i gn euxhe nén ene sakî ki pasreut par la et l' haetchî foû. »
11. On bea djoû, les frés derît a Djåcob: « Alez, vos, nosse pere, pocwè n' vloz nén k' Djôzef vegne avou nozôtes ? Ça lyi freut portant mo do bén.
12. Leyîz lu vni avou nozôtes dimwin; i wådrè les biesses et i djouwrè. Nos loucrans bén a lu. »
13. « Ça m' ireut lon, dijha-t i l' pere Djåcob, s' i lyi arivreut åk; dj' a sogne k' i n' si fwaiye apicî do leu, tins k' vos n' waitrîz nén a lu. »
14. « Si gnè vént on leu, c' est bén dazår s' on nel sait retchessî, a nos tertos k' on-z est. »
15. Ça fwait k' il ont prins Djôzef avou zels, et i l' ont tapé dins on pousse. Nos avans rmostré a Djôzef, pus tård, çou ki s' a passé, por lu lezî fé rmimbrer ces etrevéns la, a on moumint k' i n' s' î atindront nén.
16. Al nute, il ont rarivé dé leu pere tot tchoûlant:
17. « Ké måleur, taijhoz ! Tins k' Djôzef wårdéve li hiede, dj' esténs ki corént pattavå po djouwer, et vo l' la ki s' fwait apicî d' on leu ki l' a magnî. Vos n' nos croeroz nén et portant c' est l' vraiy. »
18. Et i lyi mostrît si tchmijhe k' il avént tchabåré avou do sonk di biesse. Djåcob lezî djha: « C' est vozôtes k' a-st emantchî tot ç' pantomeme la. Mins våt co mî s' taire. Ki l' Bon Diu m' apoite si aidance por mi edurer l' målaweure ki vos vnoz di m' dire. »
19. Mins gn ourit des voyaedjeus ki passît på pousse wice k' il avént fwait dischinde Djôzef; et dmander a onk d' aler poujhî a l' aiwe. Ci-cial dischinda l' saeyea dins l' pousse et boerler: « Ké miråke ! Vocial èn efant ! » Et i l' muchît por zels li rvinde.
20. Ça fwait k' el vindît po pîce di pwin, dj' ô bén po sacwants pecayons, pask' i n' avént nole håsse del wårder.
21. Li ci ki l' atchta, on lomé Aziz, il esteut govierneu d' l' Edjipe; et i derit a s' feme: « Prindoz bén sogne di lu; i nos vénrè motoit bén a pont on djoû. Udonbén ki nos l' prindrans po nosse zwer. » Et ça fwait ki Nos avans edjîstré Djôzef låvå et lyi aprinde a-z espliker les sondjes. Li Bon Diu fwait des grandès sôres mins bråmint des djins nel sepèt nén.
22. Cwand Djôzef divna on djonnea, Nos lyi dnîs li sepyince et l' sûtisté. C' est sifwaitmint k' Nos rbistocrans todi les cis ki fjhèt do bén.
23. C' est adon k' el feme da Aziz kiminça a vey voltî Djôzef. On bea djoû, ele sera tos les ouxhs et ele derit: « Dj' a håsse di twè ! » Mins lu l' a rbouté et dire: « Ci sereut måhonteus di m' pårt; dji sereu tchén eviè l' Bon Diu k' a bén prins sogne di mi. Les cis ki nel schoûtèt nén tournèt todi må. »
24. Mins leye ni leya nén ouve et il esteut presse do toumer el temtåcion. Mins l' Bon Diu lyi evoya-st ene andje po l’ distourner erî do petchî, paski c' esteut on bon creyant.
25. Ça fwait k' i corît ambedeus å pus rade disk' a l' ouxh (lu, i vleut skifter evoye et leye ki vleut rclôre l' ouxh) et, tot l' vlant rastini, ele lyi råya l' dos di s' tchimijhe. So ces etrevéns la, la Aziz ki raboirdêye al måjhon. Et i toumèt båbe a båbe avou lu sol soû d' l' ouxh. Et leye dire: « Cwè çk' i merite, on sfwait, ki vout foirci vosse feme ? K' on l' tchôcaxhe el gayole et nnî è fé vey des vetes et des maweures ! »
26. « C' est leye ki m' a-st acwerou ! », dijha-t i l' Djôzef. Et gnè vna on cuzén del feme ki derit: "Si li tchmijhe est schirêye padvant, c' est k' c' est l' feme ki dit l' veur, et l' Djôzef ki conte des mintes…
27. …Mins si elle est xhiyeye pa padrî, c' est l' feme k' a minti, et c' est l' Djôzef ki dit l' veur. »
28. Cwand l' ome a veyou k' el tchimijhe esteut sclefêye pa padrî, i derit a s' feme: « Ci-cial n' est k' onk di tes mwais toûs, ca vs estoz teribes, vozôtes les femes, avou totes vos emantcheures. »
29. Et a Djôzef: « Howe tu evoye di totes ces emantchreyes la, et dimande pardon po tes petchîs. » Et rataker po s' feme: « Paski c' est vos k' esteut dins s' toirt. »
30. Et les femes do coulot ont cmincî a canler ki l' feme da Aziz coreut après leu sclåve, et k' elle esteut roede sote di lu, et k' ele s' aveut dandjreus disvoyî avou lu.
31. Mins cwand leye a rsepou ces tchafiaedjes la, elle a priyî ses vijhenes e leu måjhone, et lzî aprester des xhames, et lezî dner a tchaeke on coutea, et dire a Djôzef: « Vinoz k' on vs voeye ». Et cwand les femes l' ont yeu veyou, elle ont dmoré reyusses, tantea k' ele si côpît leus mwins avou les couteas. Et ele dijhît : « Ci ome la n' est nén ene djin come nozôtes: il est pus bea k' ene andje do cir. »
32. El leye lezî recassî: « Et paski dj' aveu håsse d' on sfwait, c' est po ça ki vos m' barbotîz ! Dji l' a volou oblidjî, mins lu n' a nén vlou. Mins asteure, s' i n' mi vout nén co schoûter, djel frè stitchî el gayole; et ça lyi serè bén bon ! »
33. Djôzef priya l' Bon Diu: « Signeur, mî våt ndaler al cadje, ki fé çou k' ele mi vôreut bén fé fé ! Mins si Vos n' mi leyîz nén e påye avou ç' temtåcion la, dji frè çou k' ele dimandèt; ça fwait ki dj' serè co pus sot k' on sot. »
34. Li Bon Diu fijha çou k' Djôzef aveut dmandé, et i nel leya pus toumer el temtåcion, paski l' Bon Diu schoûte tofer çou k' on Lyi dmande, et saveur tos les ca et les ma.
35. Et ça fwait k' el Djôzef ni fjha nén çou k' ces comeres la rawårdént d' lu, et s' moussa-t i e l' amigo po on ptit tins.
36. El prijhon avou lu, gn aveut deus djonneas. Onk des deus raconta ki, del nute, il aveut sondjî k' il esteut ki stoirdeut des roejhéns; et l' ôte dijha: « Mi, dj' a sondjî ki dj' aveu on gros pwin ki dj' poirtéve so m' tiesse. Et gn aveut des moxhons ki vnént betchî après l' pwin. » Et i dmandît å Djôzef: « Saiss bén, twè, çou k' ces sondjes la vlèt dire, twè k' a l' air d' esse èn ome di boune resconte ? »
37. Et l' Djôzef: « Divant k' on n' nos apoite a marinde, dji vs årè espliké çou k' vos sondjes mostrèt k' i va ariver, a pårti di çou l' Bon Diu m' a-st aprins, paski dj' a todi leyî d' costé li rlidjon d' on peupe (les Djupsyins) ki n' croet ni a Diu, ni å Djoû do Djudjmint, et ki sont des måfiyants.
38. Dj' a shuvou li rlidjon d' mes tåyes, l' Abråm, l' Izåk eyet l' Djåcob, et nos n' esténs nén po priyî les sints estô do Bon Diu. Et c' est po ça k' el Bon Diu nos a bistoké et rbistoker nos djins. Mins gn a bråmint des djins ki n' sont nén des rmerciyeus.
39. Vozôtes deus, mes soçons prijhnîs, cwè çk' est l' mî: des peclêyes di dius diferins, u on seu Bon Diu, li Grand Decideu ?
40. Çou ki vs adorez foû d' Lu, c' est fok des imådjes ki vs avoz edvinté, vozôtes et vos tayons, et nén åk ki l' Bon Diu vos a fwait dischinde di si otorité. Paski les cmandmints, i n' vegnnut k' do Bon Diu. C' est oblidjî di n' adorer k' Lu. Ci rlidjon la, c' est l' vraiye rilidjon. Mins beacôp des djins n' è savèt rén.
41. Vozôtes deus, mes soçons prijhnîs, onk di vos deus va vudî do vén a s' mwaisse, sol tins k' l' ôte serè crucifyî, et les moxhons vni magnî so s' tiesse. Vola, c' esteut la tote l' esplikêye di çou ki vs m' avîz conté. »
42. Et i djha co å ci k' i pinséve ki c' est lu k' aléve schaper, k' i cåzaxhe por lu a s' mwaisse. Mins l' diåle lyi a fwait rovyî di djåzer do Djôzef å mwaisse. Ça fwait k' Djôzef a co dmoré sacwants ans el prijhon.
43. Et li rwè djha: « Dj' a veyou setès cråssès vatches k' endè magnént setès mwinres. Et setès vetès påtes, et des ôtes totès setches. Vozôtes, djins, esplikez mu m' sondje, si vos nd estoz capåbes. »
44. I djhît: « C' est tos biesses reves, çoula. Et nozôtes, nos n' savans espliker les sondjes. »
45. Mins li ci des deus prijhnîs k' aveut stî houré potcha dvant les djins, et dire k' i såreut kécfeye lezî fé espliker ci sondje la.
46. « Hê, twè, Djôzef, vî scorion, esplike nos l' afwaire des setès cråssès vatches k' ont magnî les setès mwinres; eyet l' cene des setès vetès påtes et les ôtes totès setches. Adon, dj' erirè amon ces djins la et lezî espliker leu sondje. »
47. Et l' Djôzef: « Vos semroz set ans e-n erote, vos fåtchroz, et regregnî les påtes, et n' bate ki li ptit pô ki vs avoz dandjî po magnî.
48. Après, i gnè va vni setès målès anêyes, ki rmagnront tot çou ki vs åroz catchî, apus ki li ptite miete ki vs åroz rispårgnî.
49. Adon, i vénrè co ene anêye ki les djins åront del plouve po fé; et ciste anêye la, i gn årè des roejhéns et des olives assez a stoide. »
50. Et li rwè derit : « Amoennez mu ç' djin la ! » Et cwand li messaedjî a vnou dé lu, li Djôzef dijha : « Va rzè dé t' mwaisse, et lyi dmander : « Cwè çk' elle avént dins leus tiesses, les femes ki s' côpént leus doets ? » Paski nosse Signeur sait bén k' i gn a nouk a lzî prinde, a ces femes la, po ecramyî des sfwaitès emantcheures.
51. Et li rwè derit ås femes : « Cwè respondoz a çoula ? Vos tchessîz fer après Djôzef, edon ? » Ele respondît : « Nos vos l' djurans, i n' a rén a si rprotchî. » Et l' feme da Aziz recassî : « Vos n' avoz nén co veyou cwè ? C'est mi ki coreut après lu. Et tot çk' il a dit, c' esteut l' veur.
52. Mins dji vs acertene ki dji n' vos a nén trompé cwand vs estîz evoye, ca l' Bon Diu n' voet nén voltî les calmoussaedjes des trompeuses.
53. Dji n' di nén nerén ki dj' so sins rprotche. Paski nosse coir djéreye tofer après l' petchî, såf po les cis ki l' Bon Diu les endè waerantixh. Paski l' Bon Diu est on Grand Pardoneu. »
54. Li rwè djha : « Amoennez mel, et dji frè d' lu çou ki dj' vôrè. » Et cwand i l' ont vnou houkî, Djôzef derit : « Twè, li djoû d' enute, t' es-st on bon djoû ! »
55. Et co dire : « On m' a ridné les trezôrs del tere paski dji so on wårdeu a boune syince. »[4]
56. Ça fwait k' nosse Djôzef a dmoré e ç' payis la, et s' î astaler et-z î prinde tot çou k' i vleut. Et Nos[5] lyi avans dné l' pårt di Nos ritchesses ki Nos avans bén vlou, paski nos n' rovians nén les cis ki s' codujhèt bén.
57. C' est les bounès accions ki fjhèt meriter l' paradis azès cis ki creyèt å Bon Diu et k' ont fiyate e Lu.
58. Et les frés da Djôzef ont vnou, ey il ont moussî dé lu; ey i les a ricnoxhou. Mins zels ont dmanou bablous.
59. Eyet, cwand i ls a yeu ahessî di çou k' i vlént aveur, i derit : « Amoennez mu vosse dimey fré, li fi da vosse pa. Ni veyoz nén ki dji vs a rimpli vos saetchs di grin a hope ?
60. Et si vos n' mi l' amoennez nén, dji n' vos dinrè pupont d' grin; et vos n' pôroz pus rivni avår ci. »
61. I djhît : « Dj' irans dmander cwè a nosse pere, et waitî d' arindjî ça. »
62. Mins Djôzef dijha a ses djins : « Metoz lzî leus dinrêyes so leu tcherwè, po k' il åyénxhe bén fiyate a nozôtes, et nos ramoenner leu fré. »
63. Et cwand i rarivît dé leu pere, i djhît: « Vos, nosse pere, li côp ki vént, vos n' åroz pont d' grins si nos n' amoennans nén nosse fré. Nos vs prometans d' aveur bén sogne di lu. »
64. « Vos croerè dj' come dji vos a creyou avou vost ôte fré ? Mins c' est l' Bon Diu li meyeu des mambors, li Grand Pardoneu, ki sait pår rovyî nos petchîs. »
65. Mins cwand il ont disfwait leus bagaedjes, il ont trové li paymint do grin k' aveut stî ristitchî dvins. « Vos, nosse pa, dijhént i, cwè çk' on vôreut d' ôte: on nos a rindou les cwårs do grin; asteure, dj' î alans raler po rnouri nos familes, et nos prindrans bén sogne di nosse fré, et dji prindrans ene tchedje di grins d' rawete : dji prindrans on chamo d' pus. »
66. Mins Djåcob lezî responda: « Dji n' lairè vosse fré endaler, ki si vos m’ djurez, divant l' Bon Diu, ki vos mel ramoennroz. » Et il ont djuré. Et l' pere: « Asteure, c' est l' Bon Diu k' end est l’ temoen. »
67. Et i lzî djha co: « Ni moussîz nén vola tertos eshonne pal minme poite. Intrez purade pa diferinnès poites, tchaeke di s' costé. Et dji n' såreu fé dipus k' ça po vs waeranti del pûnicion do Bon Diu si vos pierdoz co vosse fré. »
68. Et cwand il intrît tchaeke pa ene diferinne poite, come leu pere lezî aveut acsegnî. C' esteut po fé plaijhi a leu pere k' elzî aveut dmandé. Djåcob aveut bén veyou cwè pask' il aveut dins s' tiesse li syince ki Nos lyi avéns acsegnî, mins les ôtes djins ni l' ont nén ricnoxhou.
69. Et cwand il ont moussî addé Djôzef, il a vnou addé si ptit fré, et dire: « Mi, dji so t’ fré; ni t’ måvele nén so tes ôtes frés di çk’ il ont fwait d’ mi cwand i m’ ont hiné e pousse. »
70. Cwand il a yeu ahessî ses frés di grin, il ala catchetiveuzmint stitchî l’ melea d’ ôr po pezer, dins l’ saetch da Bindjamin. Adonpwis, i fjha dire a on bassineu di criyî herleme come cwè li melea po pezer do Rwè aveut stî hapé.
71. Les djins ont-st acorou et dmander : « Cwè avoz pierdou? »
72. Il ont respondou : « Dj’ avans pierdou li melea d’ ôr wårni d’ djowions do Rwè, po pezer les dinrêyes. »
73. Les fis Djåcob : « Nos l’ djurans : nos n’ estans nén droci po fé des toûs d’ rossea tchén et haper l’ bén d’ ôtru. »
74. Et les djins dire : « Cwè çki vos meritrîz, si vos årîz minti? »
75. I respondît : « Li pûnicion sereut pol ci ki l’ melea sereut trové dins s’ saetch di frumint. »
76. Djôzef kiminça a cweri dins les saetchs des grands frés, divant di fougnî dins l’ ci då ptit fré. Pu il ala poujhî dins l’ saetch da Bindjamin, et i ndè rexhe li melea d’ ôr. C’ esteut çoula li kénte å rvier ki Djôzef aveut tuzé po wårder si ptit fré adlé lu. Mins les ôtes frés trovént k’ i n’ divreut nén wårder Bindjamin come pûnicion do hapaedje del mezeure.[6] Såf si c’ esteut l’ volté do Bon Diu, ki sait çou ki prume sol restant, et mete tot çou k’ I vout a môde di schålance, mins ådzeu do boûsson di tchaeke sincieus, gn a èn ôte sincieus so on boûsson co pus å hôt.
77. Les frés djhît : « Si Bindjamin a divnou on hapeu, Djôzef l’ esteut bén ossu, et dvant lu, cobén. » Mins Djôzef a fwait les cwanses di n’ nén comprinde ces ramtaedjes la. I lzî djha : « Vos djhoz des målès paroles. Li Bon Diu sait çou k’ vos m’ berdelez la. »
78. Les frés s’ alît plinde å Rwè : « Schoûtez, s’ i vs plait ! Prindoz onk di nozôtes e l’ plaece do Bindjamin. Si pa et s’ mame sont vîs, et i s’ vont alanmi si leu racoulot, k’ i voeynut si voltî, n’ elzî rvént nén. »
79. Li Rwè responda : « Diåle m’ evole ! On n’ doet nén ritni prijhnî onk ki n’ a fwait nole måcule. Ci n’ sereut nén djustice, edon, çoula ! »
80. Al fén des féns, i veyît bén k’ i gn aveut pont d’ avance, et k’ i n’ remoennrént nén l' Bindjamin. Li pus vî des frés, Robîl, dijha-st ås ôtes : « Ni rovyîz nén ki vos avoz djuré a vosse pa ki vos ramoennrîz l’ parpounon. Ey asteure, vos vos alez pardjurer. Pår ki vos avîz ddja fwait parey avou Djôzef. Dabôrd, mi, dji doe dmorer cial, disca tant d’ awè l’ åjhmince di m’ pa oudonbén ratinde on djudjmint do Bon Diu.
81. Alez rzè dilé vosse pa, et lyi dire ki s’ fi a stî apicî come voleu. Et nos l’ avans veyou di nos prôpes ouys, et nos l’ polans acertiner come temoens. »
82. Il rarivît et dire cwè a Djåcob. « Si vos n’ nos creyoz nén, dimandez ås djins do viyaedje la k’ dj’ esténs, u ås cis del caravane ki nos avans rivnou avou zels. »
83. Djåcob responda : « Vos muchîz åk dins l’ trefond d’ vosse consyince. Dji pasrè co ladsu ! Fåt esse pacyin dins l’ veye. Mins dji dmande a djno å Bon Diu di m’ fé rtrover tos mes fis. Ca l’ Bon Diu est l’ grand Kinoxheu et l’ grand Djudje. »
84. Djåcob a tourné l’ dos a ses fis et somadjî : « Pôve Djôzef ! ». Et des grossès låmes lyi aspitît foû des iys. Et ses ouys si brouyît, ey il è divna aveule.
85. Les fis recassît : « Ti vous todi racatuzer a Djôzef. Ti t’ è va alanmi, et dicweli, disca hossî e mantche et leyî la tes hozetes. »
86. Djåcob dijha : « Dji n’ mi plind a vozôtes; dj’ ofrixh mi poenne å Bon Diu, Lu ki sait çou ki vos n’ savoz nén, et I mel frè saveur. »
87. Et radjouter : « Vos, mes fis, alez rzè po cweri des racsegnes do costé d’ Djôzef et di s’ fré, ca vos fåt todi awè fiyate e l’ pouxhance do Bon Diu. Paski gn a k’ les måfiyants ki pierdèt fiyate dins l’ Bon Diu. »
88. Cwand i rarivît dilé Djôzef, i lyi djhît : « Binamé, nos estans tot discatibulés; si avans ns rivnou avou des bistokes po vos dmander a djno po vos ridmander ene åmoenne, ca l’ Bon Diu si rsovént todi des cis ki fwaiynut l’ tcharité. »
89. Djôzef responda : « Vos rindoz conte di çou k’ vos avoz fwait d’ Djôzef et di s’ fré, vos, biesses ki vs estoz ? Biesses a magnî do four, di dju ! »
90. Les frés djhît : « Serîz vs Djôzef ? » Eyet Djôzef : « Oyi, dji so Djôzef, et ci-ci, k’ est a costé d’ mi, c’ est m’ fré Bindjamin. Li Bon Diu nos a bayî ene grande gråce. Pask’ el ci ki croet et k’ a del pacyince po fé, i rçût s’ riscompinse do Bon Diu. »
91. Les frés : « Li Bon Diu a bén fwait di vos relire emey nozôtes, ca nozôtes, dj’ esténs dins l’ petchî. »
92. Djôzef : « Enute, dji roveyrans tot çoula. Vos estoz pardonés då Bon Diu, ca c’ est Lu l’ Grand Pardoneu.
93. Alez rzè avou cisse tchimijhe ci et s' rascovroz è li vizaedje di vosse pa, po k’ i rtrouve li vuwe. Adonpwis, ramoennez mu tote li famile. »
Ratournaedje fwait a pårti do mwaisse tecse, avou eto on live d' esplikêyes e-n arabe, avou l' aidance da Moustafa Sadouk. Sovint, inte li tecse e-n arabe classike, l' aidant passéve pa on francès sins mirlifitche (sins cnoxhance do motlî francès des rlidjons et sins loukî on scrît ratournaedje e francès) u pa l' arabe marokin, divant l' ratourneu toirtchî s' tecse e walon.
Ci ratournaedje cial n' est nén mot po mot, mins idêye po idêye, avou padecô des rawetes d' esplikêye enancrêyes dins l' tecse.
Les 68 prumîs hagnons sont rprins d' do prumî ratournaedje di l' Aberteke (la k' les rawetes d' esplikêyes estént inte åtchetes), mins ricandjî ene miete cial. Li restant a stî fwait les 25 et 26 di måss 2021, ey eplaidî direk so Wikisourd.