Li calonaedje

p. 17-19.

I gn a ddja des moirts assez come ça, Bon Diu ! So rén d' tins.

Des bråves tertos, des liyons. Ca i fåt k' on l' sepe : a ces eures la, cwand on-z a ene miete di cour, on-z est bråve. Et kî çki n' a nén ene miete di cour ?

Ça duréve dispoy troes djoûs. On nos calonéve. Nos respondéns côp po côp avou plaijhi. A ! li pus vayant a racassî, sins l' voleur, pus d' on côp si tiesse dins ses spales mågré les curasses et les metes di beton.

Mins ça n' aléve nén rade assez. Nos avans vudî onk di nos deus magazins al poure. On-z a monté totes les tchedjes po pleur shuve a siervi nos canons et nos ls avans arindjî, la djustumint totes les grandès boesses, a l' ouxh des copoles et des trôs a prodjectis.

Nos n' doirméns pus waire, nos magnéns co moens. Li fôrî, dayeur, ni pretindeut nén k' on edåme ni l' platea, ni les galetes di guere. Elzès faleut wårder po tni li pus d' moes possibe. Cwandminme, l' odeur del poure, nozôtes, c' est nos nouri k' ele fijheut. Çou k' nos nd avans evoyî e l' air, des dijheas ki rotént tot seu. Et les moyes ki des trop grossès copixhes a nosse môde corént tot åtou. Panf ! Del copole di 15, on côp. Pu panf ! li deujhinme côp, et ça blaméve.

On s' adût a tot; al bataye, a l' infier. Insi on fjheut siervi d' xhames des boesses di poure. Et ele siervént eto di tåve po djouwer ås cåtes et po scrire. On n' doirmeut pus al valêye, dins les payasses covrowes di spiyeures di cwåreas. On-z esteut mia dissu les boesses di poure.

Pu, on côp, l' Estat-Madjor n' a pus respondou. Nos n' avans pupont yeu d' noveles di nos posses d' observåcion. Li machine do foirt a stî distrûte.

O, les deus longuès nutes k' il a falou tofer sorlever l' curasse des copoles po waitî d' piercî l' noereur et vey s' i n' alént nén tchaire d' on ramdan so nosse dos. C' est d' ça k' nos avéns l' pus peu.

L' assôt, i plént vni. Est çk' on n' l' a nén sohaitî ? Mins elzès faleut vey ariver. Tolminme, i n' ont oizou. Il estént bén près portant. Çou k' on nd a evoyî, del mitraye, po netyî l' bwès di Mouhagne et tos les ptitès coines des Boscayes do tins k' el copole di 15 waitive d' acsegnî li grosse pîce ki nos pilonéve.

Nos riyéns di ses volêyes di "ptits gaméns" mins nos sinténs si bén portant ki c' est par la k' on perixhreut. Pu, côp dsu côp, nos avans dvou aidî Måtchovlete a disfinde ses glaecis.

Et nozôtes, on n' låtchive nén d' nos caloner.

Onk après l' ôte, nos canons s' ont tai, et fwait a mzeure, les ôtes nos macsådént pus foirt. On åreut dit k' el fijhént a plaijhi. Afeye, nos respondéns come po lzî fé croere a on mwais toû.

Et dire k' on s' rafiyive co do vey ariver les Francès, les 25.000 Francès k' el bråve Lônoe, rintré å foirt å dtriviè del mitraye aveut veyou monter d' Nameur pa totes les rotes et les pî-sintes.

On n' djowéve pus ås cåtes. On n' dijheut pus rén. Sitindous so les grossès deurès carpetes ki rascovrént l' poure, mågré l' canon ki bouxhive, ki hoûléve et bardouxhî, nåjhis, draenés, on s' essoctéve on cwårt d' eure e sondjant a ene crolêye tiesse, a des rodjès lepes, a ene moman, a on clotchî.

Boum ! Ene novele volêye di 42. Tot a sôtlé eshonne, obus et boesses di poure, et avou zels, les calonîs et les piyotes.

I sont la, stindous asteure, nos pôves camaerådes, dins les tchambes d' å dbout, céncwante, cint, et co dpus kécfeye. I sont la so des payasses, li vizaedje tot noer, les mwins rosteyes, li pea hapêye, e plaeces, pa leus mousmints broûlés. Li feu rondje leu gozî, leu stoumak. Et les cis k' end ont l' foice n' ont k' ene plinte, on rôguea: "a boere, a boere !" Et les docteurs ni vlént nén.

- "Docteur, soladjîz les !" vineut i tofer sopliyî l' omonî

- "Gn a pont d' avance. Elzès fåt leyî mori insi…"

Il ont kécfeye yeu dipus d' tchance, les pôves mivés k' el beton a-st essevli podbon tot d' on côp. Et dire ki nos nos plindans…