come dès parokèts, lès rêzonmints estît-inc’nohous. Nos avîz èdåmé lès fraccions, mins come i n’ saveût l’ manîre dè carculer l’ dènôminateûr comun, k’i faléve cwèri di s’ tièsse tot s’ mågriant, nos trovîs çoula trop målåhèy, èt nos pièrdîs l’ gosse.
Téls èstît lès scoles è tins d’ nos grand péres èt d’ nos tåyes !
K’on prinse lès ponnes di lès comparer avou lès cisses d’asteûre: oûy, lès-èfants plorèt po k’on lès lêsse aler è scole; èt di m’ tins on tchoûléve po nin î aler ! I faléve deûs-ans po saveûr lére on pô coranmint; oûy, in' èfant d’ sîh ans, å bout d’ treûs-ou cwate meûs, lét lès gazètes èt scrît dès bèlès pådjes ! N’a-t-on nin dreût di s’ mèrviyî k’i gn åye co des djins ki djèmihèt po ravu l’ bon vî tins ?
Come çoula n’ poléve todi durer, l’ansègnmint divna finålmint métôdike, èt l’ prumî ki s’ î fa r’marker, ci fourit on cèrtin Wilmart, ki djusk’adon aveût vicoté d’ine pitite taviène k’i t’néve a Cronmoûze; èt, come si l’ Bondiu l’inspirahe, di cåbartî i s’ fa mêsse-di-scole, èt i rèyûssiha; i s’î prinda si bin k’il atira tos l’s-èfants dè viyèdje, èt so pô d’ tins il eûrit pus d’ cint scolîs. Cwè k’i seûye è wahê dispôy lontins, dji so binåhe et dji m’ fê on d’vwèr dè sêzi l’ocåzion d’onorer s’ mémwère, tot fant r’sovni d’ lu a mès vî camèrådes di Hèsta, ki m’è såront bon gré, dj’ènnè so sûr, pask’i savèt come mi li grand bin k’il a fêt al djonnèsse; ca, divant lu, on grand nombe di djonnès djins, valèts èt båcèles, ont crèhou, s’ont marié èt ont morou sins savu ni lére ni scrîre. I m’a fêt dèl ponne d’aprinde ki nouk di sès fis ni d’ sès fèyes ni continouwéve l’ovrèdje di leû pére.
Vo m’ la arivé so l’ soû d’ l’annêye 1796. Li govèrnèmint francès ètâbliha dès scoles cintråles, ki n’èstît co wêre ôrgânizêyes so on si bon pî ki lès-Atènêyes èt lès Colèdjes d’ådjoûrdu; mins, mågré leûs dèfåts, èlle ont fôrmé on troupê d’omes di tièsse k’ont fêt pårler d’ zèls tot fant oneûr a nosse payis.
Pô d’annêyes après, l’impèreûr Napolèyon prumî lès mèta djus, èt lès Licêyes prindît leû plèce......
