La, so l’ crestea ki boute å mitan des deus vås
Fén parey a li screne d’ ene viye adjeyante biesse,
L’ åbe a crexhou, foirt et vigreus, droet come èn î.
Ses coxhes, come ostant d’ bresses, ont l’ air d’ agritchî l’ cir,
Dismetant k’ ses raecenes, pareyes a des mwins d’ fier,
Schåyèt les durès rotches po djonde li cour del tere.
Dispoy kibén d’ anêyes sereut i bén la dzeu !
Persone nel pôreut dire, ca, si lon k’ on s’ rapinse,
Les tåyes end ont djåzé come d’ ene viye kinoxhance
Ki leus peres ont veyou k’ i n’ estént k’ des efants.
Les iviers l’ ont strindou, les estés l’ ont broûlé,
Et l’ timpesse et l’ tonire l’ ont djondou co traze feyes,
Sins måy lyi fé ene acseure. Fwait a fwait k’ i crexheut,
Les ôtes åbes s’ ont rsaetchî come po lyi fé del plaece,
Et, dzo ses bassès coxhes, i n’ crexhe ki des bouxhons
K’ elle avizèt voleur waeranti d’ leu fouyaedje.
Les oujheas l’ ricwerèt, li mansåd fwait s’ niyêye
Divins ene fotche conte si bôr et, cwand l’ Beaté tchereye
Påjhûlmint dvins les stoeles, e l’ doûce tieneur del nute,
C’ est sor lu k’ po tchanter, l’ råskignou s’ apîçtêye.
C’ est k’ l’ åbe est pår si bea ! Cwand c’ est k’ on l’ voet, l’ ivier,
Mostrer so l’ blanke nivaye l’ efexhaedje di ses coxhes,
I vs rapinse li tcherpinte d’ on palå ki s’ eleve.
Et, cwand l’ esté lyi rind li spexheur di ses foyes,
On croet, tot moussant dzo, k’ on-z intere a l’ eglijhe,
Enairant dzeu nosse tiesse ses hardeyès vôsseures.
Ossu, n’ a-t i persone, et çoula d’ lådje et d’ long,
Ki nel kinoxhe, ki nel riclame, ki n’ vos l’ acsegne,
Pus hôt k’ les pus hôts tiers, si dressant come ene tour
Dizeu les bwès, dizeu les tchamps, dizeu l’ payis.
C’ est lu li rwè des tchinnes : li tere end est tote fire.
Et l’ åbe si leye viker, påjhûlmint, seur di s’ foice,
Sins måy pinser k’ on djoû vénrè ki n’ a pus vnou.
Il a conté sins s’ mwaisse, l’ ome, ki, tot passant dlé,
A veyou d’ on côp d’ ouy çou k’ i valeut come çanses.
C’ est fini do vî tchinne ! Tot-z oyant xhilter l’ ôr,
L’ ome a rovyî s’ beaté, ki ses tåyes ont cnoxhou ;
Il a rovyî s’ viyesse, ki s’ pere a respecté.
Et vola k’ å pî d’ l’ åbe, les bwejhlîs s’ arestèt,
Tcherdjîs d’ awiyantès hepes et d’ pezantès cougneyes.[1]
Rade, il ont gripé dsu po lyi rceper ses coxhes,
Et les hepes atakèt. Li crestea si påjhûle
Si rimplixh d’ on grand brut. On-z ôt croxhî les bwès
Ki s’ froxhèt tot toumant so les bouxhons spatés.
Les oujheas, tot foû d’ zels, abandnèt leu niyêye,
S’ evolèt tot pîlant, dismetant k’ ene a ene,
Les ramayes s’ abatèt djus do bôr covrou d’ plåyes,
Ki dresse firmint so l’ cir si coir tot mesbrudjî.
Il fåt k’ on l’ åye a l’ tere ! C’ est å toû des cougneyes :
Ele l’ atakèt på pî. Li bwès, deur come do fier,
Tént bon conte les acseures des hagnantès usteyes.
Li bresse des omes falixh ; mins, so l’ tins k’ onk si rschape,
Èn ôte riprind l’ ovraedje. Et, pidjote a midjote,
Vola come ene grande plåye fwaite a l’ åbe, ki djemixh
Et fruzixh a tchaeke côp des bleus taeyants d’ acî.
I n’ tént pus k’ d’ on costé. Rade, on-z a nukî ene coide[2]
Conte on strouk dimanou d’ ene di ses hôtès coxhes,
Et les omes saetchèt dsu. L’ åbe clintche et, tot verdjant,
Si rdresse et ståre a l’ tere tos les cis k’ l’ ont moudri.
Les bwejhlîs s’ etiestèt : li coide est co rtinkieye
Et, la ki l’ tchinne riploye. On côp d’ hepe bén metou
Lyi vint racrexhe si plåye tot lyi rhapant del foice.
On dierin côp d’ gorea, les omes e seront mwaisses.
Ossu, vola k’ el coehisté del matinêye,
On-z ôt wingnî ene sacwè, londjinnmint, come ene plinte.
Li tchinne s’ abate d’ ene pîce, li crestea resdondixh
Et l’ tere tronne, dismetant k’ on groûlaedje di tonire,
Si stårant dzeu les bwès, va mori dvins les vås.
Et, so l’ campagne, li raboureu, prins come d’ ene hisse,
Arestêye ses deus tchvås po loukî viè les tiers…
El plaece di l’ adjeyant, c’ est come on trô so l’ cir…
L’ ome a comprins, ratake si roye, et, mågré lu,
Ritape a tot côp bon ses ouys, la, viè l’ crestea.
C’ est k’ i rsint dvintrinnmint li rgret k’ on-z a do piede
Ene sacwè ki vs atneut, k’ on n’ rivoerè måy pus.
Li moirt di l’ åbe
Ciste ouve ci egzistêye eto divins ds ôtès ortografeyes : Feller-Haust.Li moirt di l’ åbe
rortografiaedje da Lucien Mahin, e rfondou walon
Schoûtez Lucyin Mahin
(prononçaedje zero-cnoxheu)
(prononçaedje zero-cnoxheu)
Li moirt di l’ åbe